Dutch Amateur Solar Telescope DAST

De Dutch Amateur Solar Telescope

Het doel van de DAST is het realiseren van een geavanceerde zonnetelescoop voor het publiek, amateurastronomen, het onderwijs en leden van Sterrenwacht Halley. Deze telescoop is speciaal voor dit doel ontwikkeld, samen met een geavanceerde montering. Hij is geplaatst in een eveneens hiervoor ontworpen zonnekoepel.

Telescoop

De basis van de DAST bestaat uit een 400 mm F30 Gregory telescoop met geïntegreerde heat-stop op een gemodificeerde Zeiss-knikzuilmontering. De telescoop heeft een beeldhoek van 7’ = 25 mm.
Dit gedeelte van de zon zal in zeer hoge resolutie via snelle state-of- the art-videocamera’s worden vastgelegd. De altijd aanwezige seeing wordt softwarematig weggerekend. Daartoe wordt zowel bestaande software (Lucky Imaging) als nieuw te ontwikkelen software (Speckle reconstruction) toegepast.
De Gregory telescoop is tevens een 400 mm F/20 planetaire kijker. De DAST wordt aangestuurd door de Servo Controller II van Siderial Technology. Beide assen zijn voorzien van hoge resolutie optische encoders van Renishaw. Deze geven voorrang voor het bepalen van de volgsnelheid boven de mechanische aandrijving. De DAST zelf is te bedienen vanuit het auditorium, de controlekamer, en op afstand via SkyFi en internet.

Volledig geïntegreerd in het ontwerp van de DAST zijn de volgende telescopen, waarmee het gehele zonsbeeld op een wat lagere resolutie wordt afgebeeld:

• een 152 mm F6 Lunt double stacked H alpha zonnetelescoop
• een 60 mm F8 Lunt CaK zonnetelescoop
• een 130 mm F6 LZOS apochromatische telescoop voorzien van zonnefilter voor observeren van de zon in wit licht (zonnevlekken)

Filters

De telescoop is voorzien van filters die speciaal voor zonneobservatie zijn ontwikkeld. Deze zijn gemonteerd op een zogenaamd breadboard. Hiermee is een zeer universeel en snel aanpasbare opstelling te realiseren. Dit maakt het mogelijk om ook in de toekomst nieuwe technieken uit te proberen. Alle optische componenten bevinden zich in een temperatuurstabiele kamer. De filters vereisen een speciale optiek en een Barlow die speciaal voor de DAST is ontwikkeld. Met de filters kan de zon t.z.t. in vijf verschillende golflengten tegelijkertijd worden geobserveerd:

• H-alfa-opnamen in 0.25 Ångström bandbreedte voor het oppervlak
• H-alfa-opnamen in 0.6 Ångström bandbreedte voor de protuberansen
• Ca-K-opnamen in 2 Ångström bandbreedte
• Na-D-opnamen in 0.4 Ångström bandbreedte
• He-D3-opnamen in 0.3 Ångström bandbreedte
• Continuümopnamen in de G-band bij 430,7 nm voor de granulatie.

De telescoop is nog uit te breiden met een high resolution-spectrograaf, o.a. voor registreren van het Zeeman-effect. De smalle doorlaat van het H-alfa-filter laat toe door de spectraallijn te scannen, zodat ook dopplergrammen gemaakt kunnen worden. Al deze mogelijkheden maken dat de DAST in zijn uiteindelijke vorm een unieke zonnetelescoop zal zijn.

Koepel

Ter minimalisering van luchtonrust rond de telescoop is een speciale tentkoepel ontwikkeld. Deze gaat in zijn geheel open, zodat de telescoop vrij in de lucht staat. Luiken in de koepel en de onderbouw van de koepel zorgen ervoor dat de buitenlucht vrijelijk door de koepel kan stromen. Ook wordt een watervernevelingsinstallatie gebruikt om luchtonrust te verminderen en wordt het omringende dak voorzien van waterhoudende plantjes.

Weerstation

Ter bescherming van de telescoop en koepel wordt gebruik gemaakt van een high-tech Davis Vantage Pro2 weerstation (temperatuur, luchtvochtigheid, windrichting, windkracht, zonnestraling, UV) i.c.m. Cloudwatcher (wolkensensor), een online Sky Quality Meter (lichtvervuiling tijdens de nacht) en een SAM magnetometer (detecteert poollicht d.m.v. aardmagnetisch veld).

Engineering

• Opto-mechanisch ontwerp DAST: Astro Systems Holland / Herman ten Haaf
• Optisch ontwerp DAST: Astro Systems Holland en Castor Optical Design/Harrie Rutten
• Zonnekoepel: Astro Systems Holland
• Koepelbesturing: Patrick Duis

Subsidies en sponsoring

De DAST is mede mogelijk gemaakt door de geweldige steun van deze subsidiegevers en sponsors.