Monument voor meteoriet ‘Uden’
In Odiliapeel, gemeente Uden, is op 9 september een monument onthuld voor de meteoriet die op 12 juni 1840 insloeg in de nabijgelegen Staartjespeel.
Het monument staat midden in het dorp op het geheel nieuwe Terraveenplein, dat op 9 september feestelijk werd opgeleverd. Bij die gelegenheid onthulden wethouder mevrouw Ingrid Verkuijlen van Uden en Halleyjeugdlid Lenn van Schadewijk, woonachtig in Odiliapeel, het monument.
Udenaar Chris van Haandel, trad op als Klaas Denissen, die indertijd met enkele andere landwerkers van heel nabij getuige was van de meteorietinslag. Klaas, op klompen en in zijn werkpak, vertelde, soms wat geëmotioneerd, wat hij had meegemaakt en welke enorme indruk dit voorval op hem en de andere arbeiders had gemaakt. Een indrukwekkend verhaal, dat ook echt is gebeurd, want de getuigenissen van alle betrokkenen zijn toen opgetekend door de geleerde gemeentesecretaris van Zeeland.
De plaatsing van het monument gebeurde op initiatief van Sterrenwacht Halley. Bij de sterrenwacht leefde allang het idee om de meteoriet genaamd ‘Uden’ meer bekendheid te geven in de regio. Het gebeurt niet vaak, dat een meteoriet uit de ruimte neerkomt in ons land, en het is uiterst zeldzaam dat die dan ook wordt gevonden.
Sinds 1840 zijn tot nu toe slechts zes meteoorstenen geborgen en bewaard gebleven. In 2020 was het 180 jaar geleden dat de meteoriet neerkwam in Uden. Een goede aanleiding dus om te komen tot een blijvende herinnering aan deze bijzondere historische gebeurtenis. Dat werd dus een het monument.
Halleylid Anton Valks maakte het ontwerp en bouwde het kunstwerk ook helemaal zelf. Dat deed hij op het voorplein van de sterrenwacht. Met twee grote houten mallen vervaardigde hij twee halve bollen van beton. Nadat die halve bollen gereed waren, zijn ze op elkaar gezet, waarna Anton aan de slag ging om van de bol een aardglobe te maken. Met een beitel bouchadeerde hij de oceanen, hij maakte die ruw; een secuur en zwaar werk, dat soms zittend of liggend moest worden verricht. Maar het resultaat mag het zijn!
De continenten zijn dus ruw weergegeven en de continenten glad. De bol is verder afgewerkt en voorzien van een anti-graffiti-coating. Ter hoogte van Nederland bracht Anton een ornament aan die de meteoriet ‘Uden’ voorstelt. Daaronder een tekstbordje met enige uitleg en een QR-code, waarmee men het verhaal van de ‘Uden’ kan oproepen.
In de (holle) aardglobe is een tijdcapsule geplaatst, met informatie over de meteoriet ‘Uden’ en Sterrenwacht Halley, een klein fragmentje van een echt meteoriet en twee iconische voorwerpen uit het coronatijdperk (mondkapjes).
De gemeente Uden en het Peels Platform in Odiliapeel waren meteen te vinden voor de komst van het monument. In goed onderling overleg werd gekozen voor een plaats op het plein aan de Oudedijk, die na de ingrijpende reconstructie de fraaie naam Terraveenplein heeft gekregen.
Expositie meteoriet bij Museum Krona
In 2019 nam Sterrenwacht Halley ook het initiatief om de meteoriet ‘Uden’ tijdelijk terug te laten keren naar Uden, en vond daarvoor Museum Krona aan zijn zijde. De meteoriet behoort tot de collectie van het Noordbrabants Museum.
Dat initiatief lukte. Het museum bouwde een fraaie tentoonstelling op rond de meteoriet, maar helaas heeft niemand die kunnen bewonderen. De lockdown vanwege de pandemie duurde te lang en musea moesten vanwege de deuren gesloten houden. Noodgedwongen werd de expositie rond Pasen 2021 weer opgebroken.
Er zijn ideeën om de tentoonstelling van de ‘Uden’ in 2022 opnieuw op te bouwen bij Museum Krona. Hopelijk kunnen die worden verwezenlijkt.