Project Zeiss Coudé
Project Zeiss Coudé gaat over het tot leven brengen van een telescoop die in de jaren 60 van de vorige eeuw ontworpen is. We gaan deze telescoop inzetten als pareltje voor het publiek.
Wil je bijdragen aan het realiseren van een onvergetelijke, hemelse kijkervaring door een voor Nederland unieke telescoop?
Jouw bijdrage kan een astronomisch effect hebben op onze missie en passie: het publiek, jong en oud, het universum laten beleven zoals dat alleen maar kan bij Halley: door een statige, imposante kijker uit ons culturele erfgoed welke is aangepast aan de huidige tijd. Een onvergetelijke beleving waarbij we niet alleen heden en verleden met elkaar verbinden, maar ook de meest diepe, menselijke verbinding met het heelal door eigen beleving geven. Dát is wat we willen bereiken met ons Project Zeiss Coudé!
Dit is de Zeiss Coudé.
Deze telescoop is ontworpen in 1960. Deze is gebouwd in 1992 en naar Nederland gekomen. Dit is de enige in Nederland. In eerste instantie is deze kijker naar de sterrenwacht Simon Stevin gegaan in Oudenbosch. Nadat deze sterrenwacht ophield met bestaan is de kijker door de eigenaar aan Sterrenwacht Halley in bruikleen gegeven met dien verstande dat de kijker aangepast mag worden.
Om je een idee van de maat te geven. De telescoop weegt ongeveer 0,8 ton en heeft een hoogte van 265 cm.
Sterrenwacht Halley is voornemens om deze te moderniseren. Dat betekent een groter objectief. Het huidige 150 mm objectief wordt vervangen door een origineel Zeiss objectief van 200 mm diameter. Dat lijkt niet veel maar betekent dat de kijker een opening krijgt die ongeveer 78% meer licht kan vangen. Het objectief, dat we via crowdfunding gefinancierd hebben, was naar grote waarschijnlijkheid het referentie-objectief van Zeiss Jena dat gebruikt werd om andere objectieven mee te vergelijken.
Daarnaast is het de bedoeling dat het een GoTo telescoop wordt. Daarmee wordt deze kijker computer bestuurbaar in de zin dat we in een computerprogramma objecten kunnen selecteren en dat we de kijker automatisch naar de juiste positie kunnen laten gaan. Dat is handig als deze in onze Grote Koepel staat. Zo kunnen we het publiek meenemen naar verschillende objecten aan de hemel tijdens de presentatie die we daar geven.
Technische gegevens:
De Zeiss Coudé is een half-apochromatische kijker. Dat betekent dat de kijker gecorrigeerd is voor kleurafwijkingen.
Deze kijker heeft een opening van 150 mm en een brandpuntafstand van 2250 mm. Met de aanpassing van de opening naar 200 mm krijgt de kijker een brandpuntsafstand van 3000 mm. De maximale vergroting in ideale omstandigheden is dan 400x.
Deze telescoop heeft een ingebouwd Coudé-systeem. Dit betekent dat het lichtpad in de telescoop wordt gevouwen via de RA-as en de Declinatie-as, waardoor het brandvlak op dezelfde positie kan blijven. Dit is ideaal voor openbare sterrenwachten zoals de onze. De waarneemplaats van de kijker is altijd in dezelfde positie ongeacht op welk object de kijker gericht is.
De kijker is compleet, met kleinere kijkers met plaatcamera’s en alle originele contragewichten. Deze telescoop is echter op een paar punten achterhaald. Allereerst heeft het alleen een RA-motor voor tracking (volgen), dus het heeft geen GoTo-functionaliteit. We zijn van plan om de telescoop te voorzien van encoders waarmee je nauwkeurig de positie kan bepalen en een nieuw aandrijfsysteem voor beide assen. Afgezien van de plaatcamera’s die uit zilversuspensie (natte)fotografie stammen gaan we de kleinere telescopen gebruiken voor breedbeeld fotografie, guiding en platesolving. Daarvoor gaan we ze uitbreiden met ieder een astrocamera. Guiding is een techniek waarmee de telescoop nauwkeuriger compenseert voor de beweging van de aarde en dus beter op een object gericht blijft. Platesolving is een manier om de hemel op de actuele plaats te vergelijken met een database van sterren zodat de positie accuraat bepaald is.
Zeiss Jena:
Het bedrijf werd in 1846 opgericht door Carl Zeiss, die precisie, een toewijding aan innovatie en het creëren van echte waarde voor klanten en de samenleving verankerde in het bedrijf. In 1889 richtte Ernst Abbe de Carl Zeiss Foundation op ter nagedachtenis aan zijn partner als enige eigenaar van Zeiss. Tot op de dag van vandaag zet de stichting zich uitsluitend in voor het bevorderen van wetenschap en vooruitgang.
In het begin ontwikkelde Zeiss de optica voor microscopen. Daarna volgden andere soorten producten waaronder telescopen. Ook vervaardigde het bedrijf het beroemde Jenaer Glas dat bestand was tegen hoge temperaturen en elke oven in Europa had een kijkglas van dit materiaal. Op dit moment werkt het bedrijf aan optische apparaten voor halfgeleider industrie (denk aan ASML), microscopen voor ziekenhuizen en bedrijven, optiek voor verrekijkers en foto en video lenzen voor consumentenmarkt en de filmindustrie
Projectorganisatie
Uitdaging voor de projectorganisatie is het werken met vrijwilligers. De passie en enthousiasme is er maar hoe houd je de focus op deadlines en afhankelijkheden en hoe houd je iedereen geïnformeerd.
We hebben met z’n allen een structuur bedacht in werkstromen.
De werkstromen zijn
- Optica en Mechanica
- Elektronica en computers
- Transport en Veiligheid
- Marketing en Communicatie
- Financiering en Sponsoring
- Projectorganisatie
In eerste instantie hebben de deelnemers met elkaar de gezamenlijke doelen vastgesteld. Daarna hebben zij in hun werkstroom de doelstellingen en de werkzaamheden besproken.
In hun werkstroom hebben de kleinere groepjes een plan van aanpak gemaakt. Na afstemming met de overige werkstromen zijn de individuele werkstromen aan de slag.
Maandelijks zullen de werkstroomtrekkers plenair vertellen wat hen op dan moment bezighoudt. Daarmee komen de afhankelijkheden naar boven en kan er afgestemd worden.
Op deze manier werken we aan de veranderingen aan de Zeiss Coudé en iedereen kijkt uit naar het moment dat de telescoop in de Grote Koepel gehesen wordt.
Sponsors gezocht
Behalve het werk, wat we voor het grootste deel met de leden uitvoeren, hebben we ook materialen nodig. Dit kost geld en daar zoeken wij sponsoren voor. We hebben sponsorpakketten voorbereid waar in je kunt zien wat je kan sponsoren. Hieronder staan ze opgesomd. Wellicht is er eentje bij die jij met je bedrijf of samen met een aantal vrienden voor je rekening zou willen nemen.